Genelde anne ve babalar bu durumdan şikayet ederler fakat bu konuda ne yapacaklarını tam olarak kestiremezler. Birden kızıp hiddetlenmek, cezalandırmak tabi ki doğru değildir. Peki nasıl bir tutum geliştirmeliyiz çocuk yalan söylediğinde, tam olarak yalan söylediğinin bilincinde midir acaba çocuk? Okul öncesinde çocuklar gerçek ve yalan arasındaki farkı bilmezler tam olarak. Onların dünyasında gerçek ve hayal birbirine karışmıştır. Aslına bakarsanız bu durum sağlıklı bir çocuğun gelişimidir. Ancak çocuklara gerçek ve hayal uygun bir dille anlatılmalıdır. Çocuğun gerçek dışı şeyler karşısında durup düşünmesi ve mantığını çalıştırması biraz zaman alacaktır.
Annesinin sevdiği vazoyu kıran bir çocuk düşünelim. Çocuk vazonun kendi kendine düşüp kırıldığını söyleyerek içinde bulunduğu sıkıntılı durumdan sakınmaya çalışır. Burada anne ve babanın tutumu oldukça önemlidir. Anne ve baba ‘Bu vazoya ne oldu’ yerine ‘Bu vazoyu kıranın başı dertte, söyleyin kim kırdı’ şeklinde sorarak olaya yaklaşırsa bu sefer çocuğun yanıtı yalan diyebileceğimiz şekilde olabilir. Aslında çocuğa ‘vazoya ne oldu’ diye sorduğunuzda çocuk size büyük olasılıkla doğruyu söyleyecektir. Çok kızdığınız ve üzüldüğünüz için çocuk doğruyu da söylese cezalandırılmamalıdır. Bu şekilde çocuğun kafası karışacaktır. İleri ki zamanlarda ve farklı durumlarda yalan söyleme olasılığı artacaktır.
Bu konuda yapılabilecekler;
- Çocuğa yaklaşım çok önemlidir. Daha anlayışlı ve daha ılımlı bir yaklaşım daha iyi sonuçlar verecektir.
- Bazen çocuk yalan söyleyerek daha fazla sevgi ve ilgiye ihtiyacı olduğunu anlatmak istiyor,bunun mesajını veriyor olabilir. Ya da bir şeye çok üzülüyor olabilir. Böyle bir duygusal değişimin olabileceğinin gözlemcisi olmalıyız.
- Çocukları birbiriyle kıyaslamak güven duygusunu zedeleyebilir. Başarısızlığından dolayı küçümsemek onu yalan söylemeye itebilir.
- Çocuklar bizim söylediklerimizden çok yaptıklarımıza daha çok odaklanırlar. Çocuğa yalan söylediğinde ceza veriyorsak ve bizde yalan söyleyerek örnek teşkil ediyorsak çocuk tabi ki çelişkiye düşecektir.
- Sizin öfkelendiğinizi bilen bir çocuk, size gerçeği anlatmaktan korkabilir. En önemli nokta, çocuğunuzun güvende hissetmesi ve ne yaparsa yapsın sizin ona olan sevgi ve desteğinizi esirgemeyeceğinizi bilmesidir.
- Çocuğunuzu etiketlemek, onu sadece incitmez, aynı zamanda ömür boyu taşıyacağı sıfatlar yükler. ‘Yalancı’ dediğiniz çocuk kendisinin yalancı olduğuna inanır ve buna uygun davranışlar sergiler. Özellikle yalancı diye etiketlemeler çok üzücü sonuçlar doğurabilir.
- Yalan söylemenin, birbirini seven ve güvenen insanların ilişkisine nasıl zarar verebileceğini ona anlatmanız gerekiyor. Sevdiği biri ona yalan söyleseydi kendisini nasıl hissederdi, bir dahaki sefere size karşı şüphe duyar mıydı? O kişiye olan güveni ne şekilde etkilenirdi?
- Son olarak, herşeye dikkat edip, tüm tedbirleri aldıysak, pozitif yaklaşımınız ve istikrarlı tutumunuza rağmen çocuğunuz sık sık yalana devam ediyorsa, ilgili uzmanlarla görüşüp fikir almanın zamanı gelmiş demektir.