Çocuklarda 4 Yaş Sendromu Nedir, Neden Olur?
Şu sendrom meselesi hiç bitmiyor değil mi? 2 yaş sendromu, 3 yaş sendromu derken şimdi de karşımıza 4 yaş sendromu çıktı. Bence çocuklar büyüdükçe, her alanda gelişim gösterdikçe onlarda birey olduklarının farkına varmaya başlıyorlar. Her yeni yaşın ve dönemin getirdiği özelliklerle birlikte çocuklarda yeni yaş sendromları ortaya çıkıyor. Artık ne zaman çocuğun huyu suyu değişse sendrom durumundan bahseder olduk. Büyüdükçe ve yapabildikleri arttıkça bağımsızlığını ilan ediyor çocuğunuz. Böyle olunca çatışmalar başlıyor. 4 yaş sendromunun da ortak özellikleri var kuşkusuz diğerlerindeki gibi.
4 Yaş Sendromu Başladığında Çocuklardaki Ortak Özellikler;
1. Kendi Kendilerine Bağımsız Hareket Etmek İstemeleri
Çocuğunuz 3 yaşını bitirdiyse artık bir şeylerin değiştiğinin farkına varmaya başlar. Şimdiye kadar ailelerinden gördükleri ve öğrendiklerini kendi başlarına yapmak konusunda ısrarcı bir tutum içindedirler. Bu konuda bazı çocuklar daha öfkeli ve daha hırçın olabilmektedirler. Moda konusunda da farklı yaklaşımlar içindedirler. Şartlarla ve sizinle hiç ilgili olmayan şeyler gelir onların aklına hep. Örneğin o gün okula giderken giyeceği kıyafeti mevsim şartlarına uygun olmasa bile kendileri seçmek isterler. Kışın ortasında yazlık eteklerini veya kısa kollu kıyafetlerini giymek için ağlayan, yazın kazaklarını ya da çizmelerini giymek için uğraşan çocuğunuz olmuştur mutlaka.
Çocuğunuzun kendisini tamamen bağımsız hissettiği bu dönemde, sizin ona karşı değişik seçenekler yaratmanız ve dikkatini dağıtacak başka önerilerle gitmeniz iyi olabilir. Daha anlayışlı olmak her zaman mümkün değil ama biraz gayret etmek gerekir çünkü çok fazla da seçeneğiniz yok. Çocuk eğitiminde ödül ve ceza isimli yazımı da okuyabilirsiniz. Size bu konuda öneri olabilir.
2. Meraklı Olmaları ve Sonu Gelmeyen Sorular Sormaları
Çocuğunuz bu dönemde her şeyi merak eder ve her şeyin sebebi ve sonucuna odaklanır. Siz ne kadar bu sorulardan sıkılsanız da, hem açıklayıcı hem de her an öğretmeye hevesli olmalısınız. Unutmayınız ki zihinsel gelişiminin büyük bir kısmı bu dönemde gelişim gösteriyor.
Çocuğunuz hayatla ilgili olup biten şeyleri 4 yaşında girdiğinde daha etraflıca düşünüp anlamlandırmaya çabalar. Bu dönemde öyle aç ki çocuğunuz öğrenmeye o yüzden size çok ihtiyaç duyacaktır.
3. Kendi Cinsel Kimliklerinin Ne Olduğunu ve Karşı Cinsi Farketmeleri
Çocuğunuz 4 yaşına geldiğinde kendisi nasıl görünüyor karşı taraf nasıl görünüyor bunun keşfini yapmaya başlar. Cinsiyet kavramının oluştuğu, ilk ayrımın yapıldığı zamanlar bu zamanlardır. Gözlemlediğim ve deneyimlediğim kadar 5 yaşın sonuna kadar da sürer bu dönem. Cinsellikle ilgili fazla soru sormaya başlarlar. Bu sorular açık ve net olduğu gibi gözlem yaparak da olabilmektedir. Sizin bu soruları geçiştirmemeniz ve mantıklı ve doğru cevaplar vermeniz oldukça önem taşımaktadır. İlerde çocuğunuzun cinsel kimliklere bakış açısı işte bu yaşlarda şekillendirmeye başlar.
4. Zaman Zaman Saldırgan ve Öfkeli Tavırlar Sergileyebilmeleri
Bu dönemde çocuğunuza karşı çok katı kurallarla giderseniz ondan da sert ve saldırgan duruşlar görebilirsiniz. Genellikle öfkeli bir ruh hali hakim olabilmektedir bu yaşlarda. Anne ve babalar özellikle bu dönemde onların sakinliğini koruyabilmeli, ilgilerini yaratıcı oyunlara ve zihin geliştirici aktivitelere yönlendirmelidir. Var olan öfkelerini hırsa çevirmek ve kalıcı davranış oluşturarak, özel ilgi alanları yaratmak çok verimli olacaktır. Aktiviteler oldukça önemli, bununla ilgili başka yazılarımda var. Eğlenceli hafta sonu etkinlik önerilerini de okuyabilirsiniz.
5. Arkadaş Edinip, Sosyalleşmek İstemeleri
4 yaşına gelen çocuklar artık arkadaş kavramını çözmeye başlarlar. Çocuğunuz için bu dönemde yaşıtları ile sosyalleşmek önemli bir konu haline gelmeye başlar. Artık arkadaş kavramını çözmeye başlamış ve paylaşmanın ne olduğunu anlamaya başlamıştır. Sizin anlattıklarınız ve okulda öğrendikleri karakter gelişiminde büyük rol oynar. Bununla ilgili daha fazla bilgi edinmek için Çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi ile ilgili yazımı da okuyabilirsiniz.
6. Yalanın Ne Olduğunu Anlamaları ve Yalan Söylemeye Başlamaları
İşte yalanın keşfi bu yaşlarda başlamaktadır. Size karşı sürekli inatçı ve benmerkezci olan çocuğunuz istediğini yaptırabilmek için yalana başvurabilir. O yüzden anne ve babanın tutumu, ilgisi çok önemli. Yalanın ne olduğu ve ne kadar kötü olduğu öğretilmelidir. Yoksa zamanla yalan söylemenin işleri kolaylaştığını ve sık sık kullanılan bir yöntem olduğunu düşünebilir. Nasıl davranmam gerekir, neler yapmam gerekir diyorsanız bununla ilgili Çocuğum yalan söylüyorsa isimli yazımı da okuyabilirsiniz.
4 Yaş Sendromu Nasıl Atlatılacak?
Çocuğunuz artık 4 yaşındaysa artık onu şöyle karşınıza alıp konuşabilirsiniz. Davranışı ve davranışın sonuçları hakkında konuşmanız hem onların anlayabileceği bir tarzda hem de tatlı bir şekilde olursa geri dönüşleri oldukça güzel olacaktır.
Çocuğunuza kızmak, bağırmak ve bir şeyleri zorla yaptırmak yerine biraz daha serbest olmasını sağlamalı ve sizin istemediğiniz davranışların neticesini görmesini sağlayabilirsiniz. Bu serbestlik sonucunda istenmeyen kazalar görülebilir. Çocuklarda sık gördüğümüz düşme, yaralanma ve bazı oyun kazaları genellikle bu yaşta olur.
Tabi her zamanki gibi sabır ve sakinlik tavrı içinde olmamız şart. Bazı hareketleri dikkat çekmek için olacaktır. Hemen tepki vermeyiniz. Her zaman ki gibi güzel davranışlarını övgü ile ödüllendirebilirsiniz.
Aile içi tartışma kimsenin istemediği bir şey ama ille de oluyorsa mümkünse çocuğunuzun olmadığı ortamlarda olmasına özen göstermeniz gerekir.
Onu ne kadar sevdiğinizi söylemekten hiç çekinmeyin. Sık sık dile getirin ve şımaracak diye endişelenmeyin.
Başka çocuklarla kıyaslandığını anlayabilecek yaşta artık çocuğunuz, o yüzden her yaşta istemediği gibi bu yaşta da istemez bunu.
Eğitici oyunlar ve oyuncaklar bu dönemde çok faydalıdır. Bununla ilgili bilgi almak isterseniz Etkinlikler bölümünü inceleyebilir ve uygulayabileceğiz etkinliklerle karşılaşabilirsiniz.
Prof.Dr.Uzman Sabiha Paktuna Keskin: Çocukların ilk korkusu anneyi kaybetmektir, diyor. İlginç ve açıklayıcı bir konuşma izlemenizi tavsiye ederim.